Hej! Każdego roku w trzeci czwartek listopada obchodzimy Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu. Z tej okazji postanowiłam nagrać odcinek o paleniu papierosów w Polsce. Dzisiaj opowiem Ci między innymi:
- Ilu Polaków pali papierosy?
- Ile procent palących stanowi młodzież?
- Jakie są zasady palenia w Polsce?
- Ile kosztują papierosy w Polsce?
- Jakie działania zniechęcające do palenia podejmuje polski rząd?
Zanim zaczniemy, przypominam, że transkrypcję odcinka znajdziesz na stronie swojskijezykpolski.com. Tam też znajdziesz informacje o moich indywidualnych lekcjach języka polskiego.
Ilu Polaków pali papierosy?
Ok, przejdźmy do tematu. Zacznijmy od statystyk. Ilu Polaków pali papierosy? Według raportu Polskiej Akademii Nauk cytowanego na stronie rządowej gov.pl codziennie pali papierosy 29 procent Polaków, czyli około jedna trzecia społeczeństwa. Pokrywa się to z danymi z całej Unii Europejskiej, według których 30% Europejczyków sięga po papierosy.
Ile procent młodzieży pali papierosy w Polsce?
A jak wygląda palenie papierosów wśród osób nieletnich? W lutym tego roku Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca Oddział Szczecin zaprezentowało wyniki badania dotyczącego nałogu palenia wśród młodzieży szkolnej. Na stronie rządowej możemy przeczytać, że według tych badań 11 procent młodzieży pali papierosy tradycyjne, podczas gdy aż 47 procent uczniów pali papierosy elektroniczne!
E-papierosy są więc bardzo popularne wśród młodzieży. Jest to bardzo niepokojące, zwłaszcza, że wiemy już, że papierosy elektroniczne niekoniecznie są mniej szkodliwe od tych tradycyjnych. Dodatkowo bardzo łatwo jest wpaść w nawyk wejpowania non stop.
Mam koleżankę, która przerzuciła się na papierosy elektroniczne, bo chciała wyjść z nałogu palenia papierosów tradycyjnych, ale poskutkowało to tym, że wejpowała bez przerwy i w końcu przeszła z powrotem na zwykłe papierosy.
Papierosy elektroniczne kuszą młodych swoim zapachem oraz kolorowym opakowaniem.
Jak podaje portal pulsmedycyny.pl, codziennie w Polsce zaczyna palić 500 nieletnich chłopców i dziewcząt. Na tej samej stronie możemy przeczytać, że
Obecnie istnieje ponad 8 000 różnych rodzajów e-liquidu o owocowych bądź słodkich smakach (m.in.: czekolada, popcorn, guma balonowa, wanilia), które mają na celu zachęcić młode osoby do sięgnięcia po e-papierosa. Skład takiego aerozolu do e-papierosów, który użytkownicy wdychają, może zawierać szkodliwe substancje, w tym: acetaldehyd, formaldehyd, akroleinę, propanal, nikotynę, aceton, o-metyl-benzaldehyd, karcinogenne nitrozaminy. Urzędowo nie jest to jednak ani badane, ani weryfikowane.
Jak informuje strona rządowa gov.pl, Ministerstwo Zdrowia rozważa wprowadzenie zakazu wykorzystywania aromatów w wyrobach podgrzewanych.
Palenie w towarzystwie
Część palaczy sięga po papierosa tylko okazjonalnie, w towarzystwie, np. na imprezie. W pewnych kręgach niepalenie może oznaczać wykluczenie społeczne. Pamiętam nawet jak jeden z moich uczniów, który rzucił palenie, ale wcześniej palił wiele lat podzielił się ze mną ciekawym spostrzeżeniem.
Kiedy palił, to mógł często w pracy iść na tak zwanego dymka, czyli właśnie na papierosa z kolegami z pracy. To właśnie w przerwie na dymka odbywała się największa integracja współpracowników. Kiedy mój uczeń postanowił rzucić nałóg i przestał palić, największą stratą było właśnie to odcięcie się od codziennych ploteczek w palarni.
Sama kiedy pracowałam w korporacji, to też zauważyłam, że palacze zawsze mieli pretekst, żeby zrobić sobie przerwę od komputera i wyjść na taras. Wyjście na szluga, czyli papierosa to dla wielu jedyna okazja, żeby się przewietrzyć.
Palenie w pracy
Co ciekawe, podobno w Japonii w niektórych firmach pracownicy, którzy nie palą, otrzymują dodatkowe wynagrodzenie. Japońscy pracodawcy słusznie kalkulują, że osoby niepalące rzadziej marnują czas na przerwy.
Być może przydałoby się coś takiego w Polsce. Z drugiej strony, uważam, że częstsze przerwy w pracy oraz przewietrzenie głowy mogą podnosić produktywność i wszystkim pracownikom na etacie przydałyby się przerwy na świeżym powietrzu. Proponuję jednak ćwiczenia fizyczne, zamiast palenia paczki fajek. Fajka to kolejne potoczne określenie papierosa.
Kto pali najwięcej w Europie?
A w jakich krajach europejskich pali się najwięcej? Najnowsze dane pochodzą z 2019 roku i zostały opublikowane przez portal Eurostat. Według danych Eurostatu opublikowanych na portalu euronews.com w 2019 roku najwięcej palaczy mieszkało w Bułgarii, Turcji i Grecji. Paliło tam wtedy ponad 27 procent społeczeństwa.
W Polsce palaczy było wtedy 22,7 procent, więc niestety od tego czasu procent palących wzrósł, zamiast spaść. Najmniej palaczy, bo zaledwie nieco ponad 9 procent, było w Szwecji.
Palenie papierosów a regulacje prawne
Kraje europejskie wprowadzają różne ustawy antynikotynowe, aby redukować zachorowalność obywateli, między innymi na raka płuc. Robiąc research do tego odcinka, zaczęłam szukać informacji na temat tego, jak Szwecji udało się zmniejszyć odsetek palących. Wyjaśnienie znalazłam na portalu cowzdrowiu.pl:
Szwedzi, wchodząc w 1995 roku do UE, wynegocjowali zwolnienie z zakazu sprzedaży snusa (torebek na bazie tytoniu). W ostatnich latach pojawiły się również wersje zawierające jedynie nikotynę. Obecnie tego rodzaju produktów używa 14 proc. szwedzkiego społeczeństwa.
Szwecja jest jedynym krajem europejskim, w którym produkcja i sprzedaż tytoniu do stosowania dosutnego nie jest zakazana.
Polska strona rządowa tłumaczy zakaz sprzedaży snusów następująco:
Snusy to produkty tytoniowe, które umieszcza się pod górną wargą, gdzie nikotyna i inne substancje chemiczne wchłaniają się przez błony śluzowe. Wiele osób błędnie uważa, że są one mniej szkodliwe niż tradycyjne papierosy, ponieważ nie są palone, co eliminuje problem wdychania dymu. Jednakże snusy dostarczają nikotynę w wysokich dawkach, co prowadzi do szybkiego uzależnienia.
Na tej samej stronie możemy przeczytać też o woreczkach nikotynowych:
Woreczki nikotynowe to produkty beztytoniowe, ale zawierające nikotynę, które działają na podobnej zasadzie jak snusy. Umieszczane są pod wargą, gdzie nikotyna stopniowo uwalnia się do krwiobiegu. Woreczki te są legalne w Polsce i dostępne na rynku, jednak niosą ze sobą podobne zagrożenia zdrowotne, co produkty tytoniowe.
Osobiście, jako osoba niepaląca uważam takie woreczki za świetną alternatywę dla papierosów, ponieważ nie produkują one dymu tytoniowego i nie narażają innych na bierne palenie.
Tymczasem, jak przypomina portal jakrzucićpalenie.pl, dym tytoniowy wdychany przez osoby w towarzystwie palacza jest jeszcze bardziej toksyczny, niż dym, którym zaciąga się palacz:
W czasie, gdy papieros tli się w popielniczce, lub palacz po prostu go trzyma, snuje się z niego delikatna smużka dymu. To tzw. strumień boczny dymu papierosowego. Uwaga! Jest on bardziej szkodliwy niż dym, którym zaciąga się palacz! Niższa temperatura spalania niż w czasie zaciągania się papierosem powoduje, że w bocznym strumieniu dymu tytoniowego jest 35 razy więcej tlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż w dymie wydychanym przez osobę palącą.
A jakie regulacje w sprawie palenia wprowadzono w Polsce?
A jakie regulacje w sprawie palenia wprowadzono w Polsce? Większość z nich to regulacje narzucone na wszystkie kraje Unii Europejskiej. Jak tłumaczy serwis zdrowie.pap.pl w 2009 roku kraje UE wprowadziły zakaz palenia w miejscach publicznych, takich jak restauracje, czy środki transportu.
Z kolei od 2016 roku Polskę obowiązuje dyrektywa unijna regulująca kwestie dotyczące produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych. To dzięki niej na opakowaniach papierosów widnieją ostrzeżenia o szkodliwości palenia.
Według badania przeprowadzonego przez Centrum Badania Opinii Społecznej w 2019 roku aż 90 procent Polaków popiera zakaz palenia w miejscach publicznych.
Niestety pozostaje jeszcze kwestia egzekwowania obowiązującego prawa. Za palenie w miejscu publicznym grozi mandat, ale przecież dym papierosowy unosi się w powietrzu, więc nawet jeśli palacz oddali się kilka metrów np. od przystanku autobusowego, to często dym i tak dolatuje do współpasażerów.
Kwestią sporną pozostaje też palenie na balkonach. Obecnie nie ma odgórnego prawa zakazującego palenia na balkonie, bo nie jest to miejsce publiczne. Jednak wszyscy dobrze wiemy, że dym tytoniowy z balkonu sąsiada z łatwością wlatuje do innych mieszkań.
Moja spółdzielnia mieszkaniowa ustaliła w swoim regulaminie zakaz palenia na balkonach i wywiesiła kartki przypominające o zakazie palenia, ale w praktyce nikt się tym niestety nie przejmuje. Za samo palenie policja nie może niestety wystawić mandatu. Wykroczeniem jest natomiast wyrzucenie petów, czyli niedopałków papierosa na balkon sąsiada. Niestety nadal częstą praktyką palaczy jest rzucanie niedopałków na ziemię, zamiast do śmietnika. Strasznie działa mi to na nerwy.
Ze smutkiem przyjęłam wiadomość o tym, że Nowa Zelandia wycofała się z pomysłu zakazu sprzedaży papierosów. Planowane regulacje miały wprowadzić dożywotni zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych dla osób urodzonych po 1 stycznia 2009 roku.
Jednak, jak podaje portal tvn24.pl, nowa ministra finansów Nowej Zelandii przekazała, że przychody ze sprzedaży wyrobów tytoniowych mają zostać przeznaczone na sfinansowanie zapowiedzianej przez rząd obniżki podatków, a premier kraju dodał, że zniesienie antynikotynowych przepisów ma zapobiec powstaniu czarnego rynku wyrobów tytoniowych.
Profilaktyka palenia tytoniu
Oprócz regulacji prawnych państwo polskie podejmuje też działania edukacyjne na temat szkodliwości palenia. Na stronie rządowej można ściągnąć różne plakaty edukacyjne. Na jednym z nich widnieje informacja, że co 10 sekund umiera ktoś na chorobę wywołaną paleniem tytoniu. Hasło na plakacie brzmi: Za 10 sekund to możesz być ty.
W Polsce funkcjonuje też Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym działająca przy Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie. Osoby, które postanowią rzucić nałóg palenia mogą otrzymać wsparcie od konsultantów.
W Internecie istnieją już też aplikacje pomagające rzucić palenie oraz różne grupy wsparcia, np. na Facebooku. Z ciekawości sprawdziłam ile jest takich grup i jest ich naprawdę sporo.
Dlaczego warto rzucić palenie?
A dlaczego warto rzucić palenie? Nie będę się rozwodzić nad tym tematem, bo uważam, że każdy sam musi znaleźć w sobie motywację do porzucenia nałogu. Myślę, że często sam argument, że tak jest zdrowiej nie jest wystarczający. Często nałóg jest zbyt silny.
Opakowania papierosów straszą drastycznymi zdjęciami zniszczonych płuc, grożą całą gamą nowotworów, których ryzyko wzrasta z każdą wypaloną paczką, a mimo tego odsetek palących się nie zmniejsza.
Sama nigdy nie paliłam papierosów, więc nie będę się wymądrzać, jak najlepiej wyjść z nałogu palenia. Jednak gdyby ktoś z moich znajomych poprosił mnie o wsparcie w rzuceniu nałogu, to na pewno zachęciłabym taką osobę do wypisania swoich osobistych powodów, dla których warto rzucić palenie. Co dzięki temu się zyska? Oczywiście to byłby tylko pierwszy krok.
W Internecie jest cała masa porad, jak pozbyć się nałogu. Na przykład portal jakrzucićpalenie.pl opisuje wyniki badań, które potwierdzają, że na głód nikotynowy pomaga aktywność fizyczna.
Istnieją też leki pomagające rzucić palenie, takie jak gumy do żucia z nikotyną, plastry na rzucanie palenia, tabletki, pastylki, a nawet spreje.
Można też zgłosić się na terapię odwykową. Oczywiście najłatwiej dostać się na terapię prywatnie, ale robiąc research do odcinka dowiedziałam się, że Narodowy Fundusz Zdrowia również organizuje tak zwane programy profilaktyki chorób odtytoniowych.
Ile kosztują papierosy w Polsce?
Myślę, że dla wielu osób dobrą motywacją [do] rzucenia palenia jest niemały koszt wyrobów tytoniowych. A ile kosztują papierosy w Polsce? Polacy często narzekają na wysokie ceny papierosów, ale w porównaniu do cen w pozostałych krajach Europy, jest u nas tanio.
Obecnie paczka papierosów w Polsce kosztuje około 18 złotych. Według portalu money.pl taniej jest już tylko w Bułgarii, podczas gdy w Irlandii za paczkę można zapłacić aż 14 euro.
W związku z planowaną podwyżką akcyzy, możemy spodziewać się jednak droższych opłat za papierosy także w Polsce. Warto więc zrezygnować z palenia, choćby dla optymalizacji budżetu domowego.
I to już wszystko na dzisiaj.
Linki do źródeł, z których czerpałam informacje oraz dane statystyczne będą jak zwykle pod transkrypcją odcinka na swojskijezykpolski.com.
Po przesłuchaniu odcinka zachęcam Cię do udziału w dyskusji.
- Czy palisz papierosy?
- Jak Twoim zdaniem możemy zniechęcić młodych do palenia?
- Czy popierasz wprowadzenie całkowitego zakazu sprzedaży papierosów?
Zostaw komentarz pod transkrypcją podcastu, lub pod postem na Instagramie lub Facebooku, albo pod wideo na YouTubie. Linki będą w opisie odcinka.
Jeśli odcinek Ci się podobał, to wesprzyj podcast finansowo, zostając Patronem lub Patronką podcastu. Szczegóły na stronie swojskijezykpolski.com w zakładce Wsparcie finansowe podcastu.
Do usłyszenia!
Źródła:
https://www.gov.pl/web/psse-zyrardow/swiatowy-dzien-bez-papierosa
https://www.gov.pl/web/zdrowie/e-papierosy-rosnacy-problem-zdrowia-publicznego
https://cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/raport-szwecja-pierwszym-krajem-wolnym-od-dymu-papierosowego
https://jakrzucicpalenie.pl/fakty-i-mity-o-paleniu-papierosow
https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_104_19.PDF
https://www.gov.pl/web/wsse-katowice/profilaktyka-palenia-tytoniu
https://jakrzucicpalenie.pl/zwalcz-glod-nikotynowy-aktywnoscia-fizyczna
https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne
Podobał Ci się ten odcinek? W podziękowaniu możesz wesprzeć mnie finansowo na Patronite!
Sprawdź cennik lekcji i zapisz się na lekcje online z języka polskiego ze mną, autorką podcastu.
Polecane odcinki:
Dlaczego warto uczyć się języka polskiego?
Jaka jest średnia emerytura w Polsce?
Polskie partie prawicowe i lewicowe
O autorce
Agnieszka Podemska
Lektorka języka polskiego jako obcego. Autorka podcastu dla uczących się języka polskiego jako obcego. Polska native speakerka.
Dzień dobry Pani Agnieszka! Dziękuję za ten podcast. Myślę, że jest to bardzo przydatny podcast dla każdego. Jednocześnie znalazłam dla siebie nowe, ciekawe słowa i wyrażenia. Na przykład, wymądrzać się, czerpac informację. Jeśli chodzi o palenie, to nie palę, ale niestety wokół mnie jest wielu palaczy. Nie chcą rzucać palenie, bo nie potrafią się zmotywować. Dziękuję jeszcze raz.
Dzień dobry! Dziękuję za miłe słowa. 🙂 A skąd Pan/i słucha podcastu i co motywuje Pana/Panią do nauki polskiego?