Witam Cię serdecznie w podcaście Swojski Język Polski. Regularne oswajanie się z językiem mówionym pozwoli Ci nauczyć się polskiego w sposób naturalny i automatyczny. Wkrótce sam będziesz mówił płynnie w języku polskim. Miłego słuchania!

Hej! Już dawno nie nagrywałam odcinka o polskich idiomach, a cieszą się one dużą popularnością. W przeszłości nagrałam odcinki o

Dzisiaj natomiast przedstawię Ci popularne polskie idiomy z narodowościami. Jako że mamy sierpień, czyli okres wakacyjny, do wyjaśnienia idiomów będę posługiwała się przykładami z wakacyjnym kontekstem. Pamiętaj, że transkrypcję odcinka znajdziesz na stronie swojskijezykpolski.com.

Jak zawsze zapraszam Cię również na moje indywidualne lekcje języka polskiego online.

A teraz przejdźmy do tematu odcinka.

Mądry Polak po szkodzie

Na dobry początek zacznę od idiomu z Polakiem w roli głównej. Mądry Polak po szkodzie. Jak myślisz, co oznacza ten idiom? Wyjaśnię Ci go na przykładzie. Powiedzmy, że wybierasz się na wakacje za granicę i kupujesz bilet na samolot, rezerwujesz hotel, itp. Zastanawiasz się też nad wykupieniem dodatkowego ubezpieczenia bagażu.

Zapominasz jednak o ubezpieczeniu zdrowotnym. W kraju, do którego lecisz łamiesz nogę na wycieczce. Płacisz duże pieniądze za pobyt w prywatnej klinice i wszystkie koszty związane z leczeniem. Następnym razem, planując wycieczkę, możesz powiedzieć: “Mądry Polak po szkodzie, tym razem na pewno wykupię dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne pokrywające wszelkie koszty leczenia za granicą”.

Idiomu mądry Polak po szkodzie używamy więc w sytuacji, gdy dopiero po fakcie zdajemy sobie sprawę z jakiejś straty lub zagrożenia. Dopiero po złamaniu nogi za granicą, co mocno nadszarpnęło nasz budżet, zdajemy sobie sprawę, że powinniśmy byli wykupić ubezpieczenie zdrowotne. Uniknęlibyśmy dużych wydatków oraz stresu związanego z szukaniem pomocy medycznej w obcym kraju.

Oczywiście idiom ten sugeruje, że Polacy często postępują zbyt pochopnie i uczą się dopiero na własnych błędach, zamiast planować z wyprzedzeniem i przewidywać konsekwencje swoich decyzji.

Jak się zaraz przekonasz, wiele idiomów, które dzisiaj wymienię bazuje na pewnych stereotypach związanych z narodowościami – głównie europejskimi, ale nie tylko. Czasami te idiomy mogą przedstawiać daną narodowość w dobrym świetle, ale czasami w złym. Nie należy ich traktować zbyt serio. Ten odcinek nie ma na celu nikogo obrazić.

Dodam też, że dzisiaj skupiam się wyłącznie na wytłumaczeniu, co oznaczają dane idiomy, a nie na tym skąd się wzięły. Jestem pewna, że w innych językach również występują idiomy, czy wyrażenia, bazujące na stereotypach związanych z innymi krajami.

Francuski piesek

Po tym małym disclaimerze, mogę przejść do kolejnego idiomu jaki przyszedł mi do głowy. Francuski piesek. Co mamy na myśli, nazywając kogoś francuskim pieskiem? Podam Ci kolejny przykład wakacyjny.

Załóżmy, że chcesz zorganizować wycieczkę pod namiot ze znajomymi. Omawiacie szczegóły wyprawy i okazuje się, że jeden ze znajomych ma wątpliwości co do spania w namiocie. Woli wybrać się na wycieczkę all inclusive, do wygodnego hotelu, z pełnym wyżywieniem, ciepłym łóżkiem i nieograniczonym dostępem do ciepłej wody.

Jeśli jesteś zagorzałym fanem lub fanką kempingów, to możesz wykrzyknąć do kolegi: “Nie bądź takim francuskiem pieskiem!”. Francuski piesek oznacza osobę delikatną, mającą zbyt duże wymagania, niesłusznie liczącą na zbędne luksusy. Jeśli jesteś słuchaczem lub słuchaczką z Francji, to daj koniecznie znać w komentarzu, co sądzisz o tym idiomie oraz skąd mógł się wziąć.

Siedzieć jak na tureckim kazaniu

Kolejny idiom, który możesz usłyszeć w Polsce to siedzieć jak na tureckim kazaniu. Załóżmy, że będąc na wakacjach postanawiasz wybrać się na wykład znanego profesora fizyki, bo interesujesz się tą dziedziną nauki. Jednak wykład okazuje się dla Ciebie zbyt trudny i nie nadążasz za monologiem profesora na temat jakiejś wąskiej specjalizacji fizyki.

Po wykładzie zostajesz zaproszony do wzięcia udziału w dyskusji, gdzie będziesz siedzieć jak na tureckim kazaniu. Oznacza to, że nie będziesz wiedział o czym mowa, nie będziesz rozumieć swoich rozmówców. Siedzieć jak na tureckim kazaniu oznacza właśnie bierny udział w spotkaniu, wykładzie, czy dyskusji, ponieważ przedmiot rozmowy jest dla nas albo zbyt trudny, albo zbyt nudny.

Egipskie ciemności

A co jeśli na wakacjach czytasz książkę w pokoju hotelowym przy świetle dziennym i tak cię wciąga lektura, że nie zauważasz jak się ściemnia? Wtedy ktoś może do Ciebie podejść i powiedzieć, żebyś zapalił sobie światło i nie męczył wzroku w tych egipskich ciemnościach. Jak się możesz domyślić, egipskie ciemności oznaczają całkowitą, nieprzeniknioną ciemność.

Ale Meksyk!

A co jeśli wybierzesz się na wakacje z dziećmi i zrobią one niezły bałagan w pokoju hotelowym? Możesz wtedy wykrzyknąć: “Ale Meksyk!”. Tego wyrażenia używamy właśnie w sytuacjach, gdy mamy do czynienia z bałaganem, ale również wtedy, gdy jakaś sytuacja wydaje się nam skomplikowana lub chaotyczna. Na przykład kiedy na lotnisku próbujesz dowiedzieć się, z której bramki odlatuje Twój samolot, ale uzyskujesz sprzeczne informacje, również możesz stracić cierpliwość i wykrzyknąć: “Ale Meksyk!”.

Udawać Greka

Kolejny polski idiom to “udawać Greka”. O co w nim chodzi? Od razu zdradzę, że nie chodzi o to, aby udawać Greka podczas wakacyjnego pobytu w Grecji. Tego idiomu użyjemy w sytuacji, gdy ktoś udaje, że czegoś nie rozumie. Na przykład jeśli na wakacjach w Polsce, stojąc w kolejce do popularnego muzeum zauważysz, że ktoś próbuje się do niej wepchnąć, możesz powiedzieć: “tutaj obowiązuje kolejka, proszę nie udawać Greka!”.

Wolna amerykanka

Kolejny idiom to “wolna amerykanka”. I tutaj muszę wspomnieć o pochodzeniu tego wyrażenia, ponieważ tak naprawdę oficjalnie nie jest związane z narodowością, a ze sportem, a konkretnie z zapasami. W zapasach wolna amerykanka oznacza walkę, w której wszystkie chwyty są dozwolone. Jednakże myślę, że zarówno mi, jak i innym Polakom ten idiom ze względu na słowo “amerykanka” kojarzy się ze Stanami Zjednoczonymi.

A co oznacza wolna amerykanka? Oznacza, że postępujemy bez przestrzegania jakichkolwiek norm społecznych. Innymi słowy, robimy, co chcemy. Często ten idiom używany jest jako krytyka, np. jeśli na wakacjach za granicą wynajmiesz samochód i okaże się, że lokalsi nie bardzo przestrzegają przepisów drogowych, wtedy możesz się zdenerwować, że na drodze panuje wolna amerykanka.

Czy ja mówię po chińsku?

Kolejne popularne polskie wyrażenie brzmi: “Czy ja mówię po chińsku?”. Używamy go, gdy uważamy, że to, co przekazaliśmy rozmówcy jest oczywiste, ale on nie wydaje się tego rozumieć, lub nie chce tego zrozumieć. Często rodzice mówią tak do swoich dzieci, gdy te nie słuchają ich poleceń. Na przykład jeśli po dniu spędzonym na plaży każesz dziecku biec pod prysznic i iść spać, a ono zamiast tego ogląda hotelową telewizję, możesz wtedy powiedzieć: “Czy ja mówię po chińsku? Marsz pod prysznic i do łóżka!”.

Czeski film

A co jeśli na wakacjach nad oceanem zostaniesz zaproszony przez przypadek na czyjeś wesele na plaży, a potem okaże się, że panna młoda uciekła sprzed ołtarza? Wtedy po powrocie z wakacji możesz powiedzieć znajomym, że to był istny czeski film, czyli sytuacja, w której nie wiadomo o co chodzi, pełna absurdu.

Jak w szwajcarskim zegarku

A jeśli na wakacjach wybierzesz się na zwiedzanie fabryki, np. fabryki czekolady, w której wszystko będzie świetnie zorganizowane, to możesz powiedzieć, że wszystko tam działa jak w szwajcarskim zegarku. Będzie to oznaczało, że wszystko tam działa perfekcyjnie. Maszyny są bardzo precyzyjne, nie zdarza się im awaria, a produkcja czekoladowych słodyczy nigdy nie ma opóźnień.

Niemiecki porządek

Podobny idiom związany jest z niemieckim porządkiem. Jeśli wybierasz się na wakacje z biurem podróży, to lepiej wybierz takie, w którym panuje niemiecki porządek. Wszystko jest dobrze zorganizowane i dopięte na ostatni guzik. Loty kupione są z wyprzedzeniem, hotele zarezerwowane, plan atrakcji przemyślany, a wszyscy uczestnicy wycieczki wpłacili już zaliczkę na wyjazd.

Angielska pogoda

A co jeśli wybierzesz się na egzotyczne wakacje, spakujesz tylko letnie ubrania, a potem okaże się, że przez połowę Twojego pobytu leje lub wieje? Wtedy możesz ponarzekać na angielską pogodę. Angielska pogoda jest kapryśna, czyli zmienna. Nigdy nie wiesz, czym Cię zaskoczy. Rano może być słonecznie, a niebo błękitne, a w południe może się zachmurzyć i ochłodzić.

To wszystkie idiomy na dzisiaj. Czy znasz inne polskie idiomy z narodowościami? A może podzielisz się idiomem ze swojego języka? Zostaw komentarz pod transkrypcją odcinka na swojskijezykpolski.com lub pod wideo na YouTubie lub pod postem na Facebooku albo Instagramie. Linki będą w opisie odcinka.

Jeśli podcast Ci się podoba, to wesprzyj jego rozwój finansowo zostając Patronem lub Patronką podcastu. Szczegóły na stronie swojskijezykpolski.com w zakładce Wsparcie finansowe podcastu.

Zapraszam też raz jeszcze na moje indywidualne lekcje języka polskiego dla obcokrajowców. Oferuję lekcje standardowe, lekcje konwersacyjne oraz lekcje przygotowujące do egzaminu certyfikatowego z języka polskiego. Do usłyszenia!

~~~

Podobał Ci się ten odcinek? W podziękowaniu możesz wesprzeć mnie finansowo na Patronite!